To εκπαιδευτικό δράμα…
Στο επίκεντρο του εκπαιδευτικού δράματος είναι οι πράξεις των ανθρώπων. Τις εντοπίζουμε μέσα σε ιστορίες (παραμύθια, μύθους, λογοτεχνικά κείμενα και ποιήματα, θεατρικά έργα), σε ιστορικά γεγονότα, σε φωτογραφίες, σε έναν τόπο, σε ένα μνημείο, σε ένα γράμμα και όπου υπάρχουν σημάδια ανθρώπινων πράξεων…
Τις πράξεις αυτές τις «βάζουμε» στο μικροσκόπιο μέσω των πολύτιμων εργαλείων που μας παρέχουν οι θεατρικές τεχνικές. Και τότε αρχίζει το παιχνίδι που με επίκεντρο τον ρόλο και τον αυτοσχεδιασμό προχωρά σε βάθος τις ανακαλύψεις μας.
Η ομάδα που συμμετέχει σε αυτή την εμπειρία βρίσκει το έδαφος να αναπτύξει την επινοητικότητα με τον τρόπο που οι συλλογικές διαπιστώσεις οδηγούν σε ατομική εξέλιξη.
Τα αντικείμενα που εμπεριέχονται στις πράξεις των ανθρώπων έχουν καθοριστική σημασία για την διερεύνησή μας. Ένα καθημερινό αντικείμενο αξιοποιείται από την ομάδα ώστε να αναρωτηθεί για την χρήση του, την ιστορία του, την σχέση του με τους ήρωες και τα γεγονότα που μας απασχολούν.
Μεγάλη σημασία έχουν οι απόπειρες που γίνονται ώστε να προταθούν τρόποι που το αντικείμενο αυτό «λειτουργεί» μέσα στην ιστορία, αλλάζει χέρια, «κρατείται» σε κύρια σημεία της εξέλιξης και έτσι, δοκιμάζοντας και προτείνοντας, το αντικείμενο γίνεται διερμηνέας σχέσεων, θέσεων, αξιών.
Οι ανθρώπινες πράξεις που επιλέγονται είναι ανοιχτές προς διερεύνηση των νοημάτων τους, που θα επιτρέψει να αναδειχθούν οι διαφορετικές αλήθειες/αξίες. Το εκπαιδευτικό δράμα και ο δάσκαλος είναι εκεί με σκοπό να εντοπίσουν την ποικιλομορφία όσων αναδυθούν από αυτή την «ανασκαφή», να δώσουν το πεδίο για να αναμετρηθεί η ομάδα με τα πώς και τα γιατί. Δεν υπάρχει καμία πρόθεση να καταλήξουν σε κριτική που σχετίζεται με τις υποκειμενικές πεποιθήσεις του δασκάλου, με σωστές ή λάθος θέσεις, κάτι που δεν φέρει έτσι κι αλλιώς ο ικανός δάσκαλος εκπαιδευτικού δράματος και αυτό είναι ένα πεδίο στο οποίο εκπαιδεύεται και δοκιμάζεται συνεχώς.
Το εκπαιδευτικό δράμα αξιοποιεί μια σειρά από αναστοχαστικές τεχνικές και λειτουργίες που δίνουν την ευκαιρία στην ομάδα και στον δάσκαλο να διερευνήσουν στο εδώ και τώρα αλλά και να πάρουν μαζί τους ένα πολύτιμο μέρος αυτής της εμπειρίας, καθώς βγαίνουν και απομακρύνονται χρονικά από την διαδικασία. Μια εμπειρία βαθιά νοητική και στοχαστική και ταυτόχρονα απολαυστική, μέσα από εκείνη την ευχαρίστηση που προσφέρει η τέχνη και τα μέσα της, η ικανοποίηση της ανάγκης για αισθητικά ερεθίσματα, η ευκαιρία του βιωματικού παιχνιδιού.
Στο επίκεντρο είναι ο άνθρωπος και τα όσα κάνει για να αναμετρηθεί με την ζωή του και την κοινωνία. Το εκπαιδευτικό δράμα προσπαθεί να δώσει αυτού του είδους την εμπειρία στα παιδιά και στον δάσκαλο ώστε να αναζητήσουν ποιοί είναι, ποιοί θα ήθελαν, θα άντεχαν, θα μπορούσαν να είναι σε συνάρτηση με τις κοινωνικές συνθήκες και ανάγκες, με τα αιτήματα που θέτει η κοινωνία για τα μέλη της καθώς και τα μέλη για την κοινωνία που ζουν.
Τις πράξεις αυτές τις «βάζουμε» στο μικροσκόπιο μέσω των πολύτιμων εργαλείων που μας παρέχουν οι θεατρικές τεχνικές. Και τότε αρχίζει το παιχνίδι που με επίκεντρο τον ρόλο και τον αυτοσχεδιασμό προχωρά σε βάθος τις ανακαλύψεις μας.
Η ομάδα που συμμετέχει σε αυτή την εμπειρία βρίσκει το έδαφος να αναπτύξει την επινοητικότητα με τον τρόπο που οι συλλογικές διαπιστώσεις οδηγούν σε ατομική εξέλιξη.
Τα αντικείμενα που εμπεριέχονται στις πράξεις των ανθρώπων έχουν καθοριστική σημασία για την διερεύνησή μας. Ένα καθημερινό αντικείμενο αξιοποιείται από την ομάδα ώστε να αναρωτηθεί για την χρήση του, την ιστορία του, την σχέση του με τους ήρωες και τα γεγονότα που μας απασχολούν.
Μεγάλη σημασία έχουν οι απόπειρες που γίνονται ώστε να προταθούν τρόποι που το αντικείμενο αυτό «λειτουργεί» μέσα στην ιστορία, αλλάζει χέρια, «κρατείται» σε κύρια σημεία της εξέλιξης και έτσι, δοκιμάζοντας και προτείνοντας, το αντικείμενο γίνεται διερμηνέας σχέσεων, θέσεων, αξιών.
Οι ανθρώπινες πράξεις που επιλέγονται είναι ανοιχτές προς διερεύνηση των νοημάτων τους, που θα επιτρέψει να αναδειχθούν οι διαφορετικές αλήθειες/αξίες. Το εκπαιδευτικό δράμα και ο δάσκαλος είναι εκεί με σκοπό να εντοπίσουν την ποικιλομορφία όσων αναδυθούν από αυτή την «ανασκαφή», να δώσουν το πεδίο για να αναμετρηθεί η ομάδα με τα πώς και τα γιατί. Δεν υπάρχει καμία πρόθεση να καταλήξουν σε κριτική που σχετίζεται με τις υποκειμενικές πεποιθήσεις του δασκάλου, με σωστές ή λάθος θέσεις, κάτι που δεν φέρει έτσι κι αλλιώς ο ικανός δάσκαλος εκπαιδευτικού δράματος και αυτό είναι ένα πεδίο στο οποίο εκπαιδεύεται και δοκιμάζεται συνεχώς.
Το εκπαιδευτικό δράμα αξιοποιεί μια σειρά από αναστοχαστικές τεχνικές και λειτουργίες που δίνουν την ευκαιρία στην ομάδα και στον δάσκαλο να διερευνήσουν στο εδώ και τώρα αλλά και να πάρουν μαζί τους ένα πολύτιμο μέρος αυτής της εμπειρίας, καθώς βγαίνουν και απομακρύνονται χρονικά από την διαδικασία. Μια εμπειρία βαθιά νοητική και στοχαστική και ταυτόχρονα απολαυστική, μέσα από εκείνη την ευχαρίστηση που προσφέρει η τέχνη και τα μέσα της, η ικανοποίηση της ανάγκης για αισθητικά ερεθίσματα, η ευκαιρία του βιωματικού παιχνιδιού.
Στο επίκεντρο είναι ο άνθρωπος και τα όσα κάνει για να αναμετρηθεί με την ζωή του και την κοινωνία. Το εκπαιδευτικό δράμα προσπαθεί να δώσει αυτού του είδους την εμπειρία στα παιδιά και στον δάσκαλο ώστε να αναζητήσουν ποιοί είναι, ποιοί θα ήθελαν, θα άντεχαν, θα μπορούσαν να είναι σε συνάρτηση με τις κοινωνικές συνθήκες και ανάγκες, με τα αιτήματα που θέτει η κοινωνία για τα μέλη της καθώς και τα μέλη για την κοινωνία που ζουν.
Πέγκυ Στεφανίδου-Τσιτσιρίκου
Διευθύντρια Εργαστηρίου θεάτρου Ξένια Καλογεροπούλου
